Jazda bez karty kierowcy - czy potrzebuję tachografu?

Tachograf to urządzenie, które towarzyszy zawodowemu kierowcy niemalże cały czas. Są jednak sytuacje, w których zupełnie legalnie nie trzeba rejestrować czasu pracy. Ten artykuł wyjaśni Ci, czym jest tachograf, które pojazdy są zwolnione z obowiązku jego posiadania i jakie korzyści płyną z korzystania z tachografów cyfrowych.

Czym jest tachograf?

Tachografy rejestrują informacje dotyczące prowadzenia pojazdu. Dane te obejmują czas jazdy, prędkość, a także pokonywaną odległość. Ma to na celu upewnienie się, że zarówno kierowcy, jak i pracodawcy przestrzegają zasad dotyczących ustawowo określonego czasu pracy, w celu zapobieżenia  stanu przemęczenia u kierowców, w trosce o bezpieczeństwo zarówno ich samych, jak też innych uczestników ruchu drogowego.

Tachografy istnieją w transporcie drogowym od dawna – początkowo informacje zapisywano w formacie analogowym. Metoda ta miała jednak swoje wady, ponieważ zarówno kierowcy, jak i pracodawcy mogli łatwo manipulować danymi w przypadku, gdy nie stosowali się do przepisów. Tachografy cyfrowe zostały opracowane w celu przeciwdziałania takim manipulacjom.. 

Rodzaje tachografów

Jak wspomniano wyżej, istnieją dwa rodzaje tachografów: cyfrowe i analogowe. Tachografy analogowe są obecnie rzadko używane, ponieważ na pojazdy użytkowe zarejestrowane po raz pierwszy w dniu 1 maja 2006 r. lub później nałożono obowiązek posiadania tachografu cyfrowego, a nie analogowego. Jednakże jedna z zasad zwalniających z obowiązku używania tachografu mówi, że pojazdy zarejestrowane przed tym terminem mogą nadal korzystać z tachografów analogowych.

Korzystanie z tachografu cyfrowego przynosi jednak znaczne korzyści. Po pierwsze, otrzymujesz dokładne dane dotyczące kierowcy i pojazdu, w tym odległość, prędkość i czas jazdy. Wszystkie te informacje są gromadzone, przechowywane i przekazywane w formie cyfrowej, co pozwala Ci na analizę w systemie zarządzania flotą danych z każdej karty. W znacznym stopniu ułatwia to utrzymanie całościowego obrazu zarządzanej floty.

Zarządzanie cyfrowe jest tak dokładne i proste w porównaniu z zarządzaniem danymi analogowymi, że ryzyko poniesienia kary z tytułu braku legalizacji tachografu  jest o wiele mniejsze. Ponadto, solidny obraz zarządzanej floty pomaga w zachowaniu zgodności z przepisami.

Aby uzyskać więcej informacji na temat kart do tachografów, przeczytaj nasz przewodnik po kartach do tachografów.  

W jakich sytuacjach dozwolona jest jazda bez karty kierowcy?

Wiesz już, czym jest tachograf, a także znasz korzyści płynące z używania tachografów cyfrowych. Nie oznacza to jednak, że wiesz już wszystko na temat ich użytkowania. Spróbujemy więc przybliżyć Ci regulacje prawne na temat możliwości jazdy bez tachografu na terenie Polski.

Kiedy pojazd wymaga użycia tachografu?

Należy używać tachografu, jeśli prowadzony pojazd podlega przepisom UE lub AETR. Przepisy UE mają zastosowanie, jeżeli masa pojazdu przekracza 3,5 tony i jest on prowadzony na terenie UE, EOG lub Szwajcarii. Niektóre pojazdy są jednak zwolnione z przepisów UE, gdy są prowadzone na terenie Rzeczypospolitej Polski. Przyjrzyjmy się im.

Wyłączenia stosowania rozporządzeń unijnych

Unia Europejska określiła zasady dotyczące niektórych elementów prowadzenia pojazdów w celach handlowych, gdzie większość z nich jest mierzona za pomocą tachografu. Poniższy wykaz nie przedstawia pełnej listy wyłączeń z obowiązku stosowania tachografów, natomiast pokazuje przykłady wyłączenia stosowania rozporządzeń UE wobec kierowców niektórych kategorii pojazdów na terytorium Rzeczypospolitej Polski. Są to punkty odnoszące się nie tylko do podstawowego rozporządzenia UE o transporcie drogowym, ale również do Art. 29 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców^[1]. Tak więc urządzenie rejestrujące nie musi być zainstalowane w pojazdach:

●      przeznaczonych do przewozu rzeczy, gdy dopuszczalna maksymalna masa pojazdu, łącznie z przyczepami i naczepami, nie przekracza 3,5 t

●      przeznaczonych do transportu osób, które ze względu na swoją konstrukcję i rodzaj sprzętu nadają się do przewozu nie więcej niż dziewięć osób, wliczając kierowcę

●      używanych do niekomercyjnego transportu towarów do celów prywatnych

●      o maksymalnej dozwolonej prędkości nieprzekraczającej 30 km/h

●      przeznaczonych do przewozu pasażerów w ramach usługi regularnej oraz których trasa przekracza 50 km (jazda bez karty kierowcy do 50 km jest dozwolona)

●      specjalistycznych pojazdach pomocy technicznej

●      do nauki jazdy, na celu uzyskania prawa jazdy

●      używanych jako sklepy obwoźne.

Wynika z tego, że przedsiębiorca, który korzysta z pojazdu ciężarowego wyłącznie do budowy swojego prywatnego domu, nie potrzebuje tachografu. Większość pojazdów nie musi być wyposażona w tachografy, o ile ich dopuszczalna masa nie przekracza 3,5 t. Rolnicy zazwyczaj także mogą jeździć bez karty kierowcy, co odnosi się jednak tylko do ciągników używanych wyłącznie do prac rolnych i leśnych oraz pojazdów używanych do przewozu żywych zwierząt w gospodarstwach rolnych na rynek lokalny i z powrotem, bądź z rynku do lokalnych rzeźni, a także pojazdów do przewozu mleka z gospodarstw lub produktów mlecznych przeznaczonych do żywienia bydła. Wyjątki dotyczą także pojazdów używanych do transportu odpadów zwierzęcych nieprzeznaczonych dla ludzi.

Rodzaje pojazdów, w których przedsiębiorca musi zainstalować tachograf, są określone w Art. 3 Rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym^[2]. Zgodnie z rozporządzeniem UE, tachografy muszą być instalowane i używane w pojazdach, które są zarejestrowane w państwach członkowskich Unii Europejskiej i są wykorzystywane do transportu drogowego osób lub towarów.

Warto pamiętać, że brak tachografu podczas kontroli na terenie Polski naraża przedsiębiorcę na mandat w wysokości 3000 zł.

Rozwiązanie: Tachograf

Jak widzimy, istnieją przypadki, w których samochód ciężarowy może jeździć bez tachografu. To jednak nie jest reguła, a zachowanie zgodności z przepisami jest niezbędne w celu uniknięcia kar pieniężnych. Systemy zarządzania flotą pomagają usprawnić zarządzanie pojazdami, dzięki czemu można otrzymywać aktualizacje danych dotyczących pojazdów oraz kierowców w czasie niemal rzeczywistym. Systemy śledzenia GPS uzupełniają zarządzanie tachografami cyfrowymi, dzięki czemu w każdym momencie masz wgląd w swoją flotę na trasie.

^[1] https://www.lexlege.pl/ustawa-o-czasie-pracy-kierowcow/art-29/

^[2] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A31985R3821